O λόγος αποτελεί μια θεμελιώδη λειτουργία που επιτρέπει στο παιδί και στον ενήλικο να επικοινωνεί, να σκέφτεται, να μαθαίνει, να εκφράζει και να ικανοποιεί τις ανάγκες και επιθυμίες του. Συμβάλλει στη συναισθηματική του ολοκλήρωση, στην κοινωνικοποίηση και στην εξέλιξή του.
Οι δυσκολίες λόγου, ομιλίας και φωνής μπορεί να επηρεάζουν την ικανότητα που έχει το παιδί ή ο ενήλικος να επικοινωνεί αποτελεσματικά. Μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην ψυχολογία του, στη μάθηση, στην καθημερινή επικοινωνία, στη συμμετοχή του σε καθημερινές δραστηριότητες και στο επάγγελμά του.
Ο τρόπος και ο βαθμός που επηρεάζουν οι δυσκολίες λόγου, ομιλίας και φωνής το παιδί ή τον ενήλικο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη φύση της κάθε δυσκολίας, τις μεγάλες ατομικές διαφορές που παρατηρούνται στην έκφραση της δυσκολίας σε κάθε άνθρωπο αλλά και από τη δυνατότητα πρόσβασης σε εξειδικευμένες, στοχευμένες και ποιοτικές θεραπείες. Εξαρτάται επίσης από τα κοινωνικά στερεότυπα, τις πεποιθήσεις, το βαθμό συμπερίληψης και ενσωμάτωσης που επιτρέπει κάθε κοινωνία.
Ποιο Παιδί Χρειάζεται Λογοθεραπεία
Στα παιδιά με οργανικές παθήσεις όπως η βαρηκοΐα, η εγκεφαλική παράλυση, τα σύνδρομα, η ανάγκη λογοθεραπευτικής παρέμβασης είναι προφανής και εύκολα αναγνωρίσιμη. Στα παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες, είναι η ανησυχία του γονιού, του παιδιάτρου ή του παιδαγωγού αυτή που συνήθως οδηγεί ένα παιδί στον λογοθεραπευτή. Η λογοθεραπευτική αξιολόγηση αποτυπώνει τις ικανότητες του παιδιού και τις πιθανές προκλήσεις που αντιμετωπίζει στον λόγο και την επικοινωνία, σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του.
Με βάση τα δεδομένα της λογοθεραπευτικής διερεύνησης και του ιστορικού, μπορεί να προταθεί σε ένα παιδί να κάνει λογοθεραπεία εάν:
- Η εξέλιξη του λόγου, της ομιλίας ή της επικοινωνίας του είναι πίσω σε σχέση με αυτή των παιδιών της ηλικίας του.
- Οι γλωσσικές του δεξιότητες καλύπτουν περιορισμένα τις επικοινωνιακές του ανάγκες (παράδειγμα το παιδί που μπορεί να μιλά με πλούσιο λεξιλόγιο αλλά όχι καθαρά με αποτέλεσμα οι άλλοι μην το καταλαβαίνουν και να μην ανταποκρίνονται κατάλληλα).
- Κολλάει, επαναλαμβάνει συλλαβές ή μιλά πολύ γρήγορα και ενίοτε δυσκατάληπτα.
- Η δυσκολία στον λόγο επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία ή τη συμπεριφορά του.
- Οι γονείς έχουν ανάγκη καλύτερης κατανόησης των προκλήσεων που αντιμετωπίζει το παιδί και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους ώστε να υποστηρίξουν το παιδί τους με περισσότερη σιγουριά και λιγότερη ανησυχία.
Ποιος Ενήλικος Χρειάζεται Λογοθεραπεία
Κάποιες καταστάσεις όπως η Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή, ο Αυτισμός, η Δυσλεξία, ο Τραυλισμός που έχουν την αφετηρία τους στην παιδική ηλικία συνοδεύουν το πρόσωπο που τις βιώνει δια βίου. Οι επικοινωνιακές ανάγκες είναι διαφορετικές σε κάθε ηλικία και η λογοθεραπεία καλείται να υποστηρίξει το παιδί, τον έφηβο ή τον ενήλικο που βιώνει μία από τις παραπάνω νευροαναπτυξιακές διαταραχές, να διαχειριστεί τις επικοινωνιακές προκλήσεις της κάθε ηλικίας. Στην ενήλικη ζωή, η λειτουργικότητα και η μείωση του αντίκτυπου είναι προτεραιότητα στις παρεμβάσεις καθώς και η αξιοποίηση των ικανοτήτων και του δυναμικού του κάθε προσώπου στη διαχείριση των προκλήσεων και των δυσκολιών που προκύπτουν από τη διαταραχή.
Επίκτητες νευρολογικές παθήσεις που προκύπτουν από εγκεφαλικές κακώσεις ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και εκφυλιστικές παθήσεις δημιουργούν μεταξύ άλλων δυσκολίες στο λόγο και την ομιλία. Αφασία, δυσαρθρία, δυσπραξία, δυσκαταποσία και διάφοροι άλλοι όροι με το πρόθεμα δυσ- μπαίνουν στη ζωή των ενηλίκων που βιώνουν τέτοιες νευρολογικές καταστάσεις και των οικογενειών τους. Η λογοθεραπεία μπορεί να συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό στην αποκατάσταση ή τη διαχείριση επίκτητων δυσκολιών που προκύπτουν από νευρολογικά προβλήματα, πάντα στοχεύοντας σε θετικές αλλαγές στη λειτουργικότητα και στην ποιότητα ζωής. Προβλήματα στη φωνή από κακή χρήση ή παθήσεις των φωνητικών χορδών επίσης προλαμβάνονται ή αντιμετωπίζονται με λογοθεραπευτικές παρεμβάσεις.
Οι επικοινωνιακές ανάγκες είναι διαφορετικές σε κάθε ηλικία και η λογοθεραπεία καλείται να υποστηρίξει το παιδί, τον έφηβο ή τον ενήλικο να διαχειριστεί τις επικοινωνιακές προκλήσεις της κάθε ηλικίας.
Τι Μπορεί να Κάνει η Λογοθεραπεία
Οι λογοθεραπευτές έχουν μοναδικό ρόλο στον έγκαιρο εντοπισμό και έγκυρη διάγνωση δυσκολιών λόγου, ομιλίας, φωνής και κατάποσης. Καθοριστικό ρόλο έχουν επίσης στη θεραπευτική υποστήριξη των παιδιών και των οικογενειών τους με κατάλληλες και εξατομικευμένες παρεμβάσεις. Συνεργάζονται με τις οικογένειες, το σχολείο και τους επαγγελματίες που σχετίζονται με το παιδί, στην κατανόηση των δυσκολιών και τη συντονισμένη και ολιστική αντιμετώπιση. Εστιάζουν στους πόρους του παιδιού και της οικογένειας και αξιοποιούν τις δυνατότητές τους για να μειώσουν τον αντίκτυπο των δυσκολιών του παιδιού στην καθημερινότητά του.
Αντιστοίχως, με στοχευμένες παρεμβάσεις, ενδυναμώνουν και υποστηρίζουν τους ενηλίκους, συμμετέχοντας στην αποκατάσταση δυσκολιών που αποκαθίστανται ή διευκολύνοντας τη λειτουργικότητά τους. Υποστηρίζουν τα άτομα και το περιβάλλον τους να μειώσουν τα εμπόδια πρόσβασης στην εργασία και στις κοινωνικές δραστηριότητες, να βελτιώσουν την επικοινωνία τους και την ποιότητα ζωής τους. Τους υποστηρίζουν και τους ενδυναμώνουν να επιτύχουν τις αλλαγές που επιθυμούν.
Πώς Μπορούμε να Είμαστε Σίγουροι ότι Είμαστε σε Καλά Χέρια;
Ο λογοθεραπευτής είναι ο “σύμμαχος” που επιλέγουν οι γονείς ή ο ενήλικος για να διατυπώσουν τα αιτήματα και τις προσδοκίες τους από τη θεραπεία και να τους ενδυναμώσει να μετακινηθούν προς αυτές. Η θεραπευτική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του ενηλίκου ή του παιδιού, της οικογένειάς του και του λογοθεραπευτή είναι σημαντικός παράγοντας για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Όταν ο ενήλικος ή οι γονείς έχουν κάνει την κατάλληλη επιλογή για αυτούς το ξέρουν γιατί αισθάνονται ασφαλείς, εμπιστεύονται, ενδυναμώνονται, συνεργάζονται, επικοινωνούν με τον θεραπευτή, γνωρίζουν και κατανοούν τι κάνουν και γιατί. Αισθάνονται στο κέντρο της θεραπευτικής διαδικασίας, συμμετέχουν ενεργά και ενδυναμώνονται να μετακινηθούν προς την κατεύθυνση των αλλαγών που επιθυμούν.
Ο λογοθεραπευτής θα πρέπει να έχει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και κλινική εξειδίκευση στη συγκεκριμένη δυσκολία. Η κλινική εξειδίκευση διασφαλίζει ότι το παιδί ή ο ενήλικος θα δεχτεί σύγχρονη και εξειδικευμένη υποστήριξη από έναν θεραπευτή που έχει σημαντική κλινική εμπειρία, πιστοποιημένη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και εποπτεία στη συγκεκριμένη διαταραχή.
Η θεραπευτική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του ενηλίκου ή του παιδιού, της οικογένειάς του και του λογοθεραπευτή είναι σημαντικός παράγοντας για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.