Αξιολόγηση των Παιδιών Προσχολικής Ηλικίας στο ΚΕΘΤ

Η εμφάνιση των πρώτων δυσροών, όπως οι επαναλήψεις και τα κολλήματα, δικαιολογημένα πυροδοτούν την ανησυχία των γονιών που αναρωτιούνται τι μπορεί να συμβαίνει και τι πρέπει να κάνουν. Κάποιες σκέψεις είναι καθησυχαστικές “δεν το κάνει συνέχεια…, δεν το καταλαβαίνει…, το έκανε και το άλλο παιδί και σταμάτησε…“. Κάποιες άλλες δημιουργούν μεγαλύτερη ανησυχία “δυσκολεύεται…, δεν θέλω να του μείνει…, το ‘χω κι εγώ…, μιλά λιγότερο τώρα…, δεν περνά…“.

Τι πρέπει να ξέρω

Πολλοί παράγοντες, νευροφυσιολογικοί, γλωσσικοί, κληρονομικοί, ψυχολογικοί, περιβαλλοντικοί, καθορίζουν εάν ένα παιδί θα εμφανίσει δυσροές στην ομιλία του.

Οι πρώτες δυσροές εμφανίζονται συνήθως μεταξύ του δεύτερου και του πέμπτου έτους. Περιλαμβάνουν συνήθως, επαναλήψεις της αρχικής συλλαβής, επαναλήψεις ολόκληρων λέξεων (κυρίως μικρών) και φράσεων.

Για πολλά παιδιά προσχολικής ηλικίας -όχι για όλα- οι δυσροές μπορεί να είναι παροδικές και χαρακτηριστικές ενός γλωσσικού συστήματος που είναι σε εξέλιξη. Για κάποια άλλα παιδιά όμως, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι προπομπός ενός αρχόμενου τραυλισμού.

Οι παροδικές δυσροές (transient dysfluency ή normal dysfluency) είναι μία διαφορετική κατάσταση από τον εξελικτικό τραυλισμό (developmental stuttering), με παρόμοια όμως συμπτώματα. Τα παιδιά που εμφανίζουν συμπτώματα εξελικτικού τραυλισμού έχουν κίνδυνο να εξελίξουν χρόνιο τραυλισμό.

Παράγοντες που μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο ο τραυλισμός να γίνει χρόνιος είναι: Η κληρονομικότητα, οι γενικότερες δυσκολίες που μπορεί να έχει το παιδί στην ανάπτυξή του, οι δυσκολίες στην εξέλιξη του λόγου και της ομιλίας, η αντίδραση του παιδιού στον τραυλισμό, τα ελλείμματα στη συναισθηματική συγκρότηση, η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία του παιδιού (υπερευαισθησία, υψηλή συναισθηματική αντιδραστικότητα), οι αντιδράσεις του άμεσου και ευρύτερου περιβάλλοντος του παιδιού και θέματα που σχετίζονται με τη λειτουργία της οικογένειας σαν σύστημα.

Ο εξελικτικός τραυλισμός δεν περνά από μόνος του και συχνά οδηγεί σε χρόνιο τραυλισμό. Αυτό που περνά είναι οι παροδικές δυσροές που αποτελούν διαφορετική κατάσταση από τον εξελικτικό τραυλισμό.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε

Το ΚΕΘΤ παρέχει εξειδικευμένη διερεύνηση των δυσροών, ακόμα και στα πολύ μικρά παιδιά που μόλις ξεκίνησαν να τραυλίζουν ή τραυλίζουν για κάποιο διάστημα.

Για τα παιδιά ηλικίας 2–6 χρονών η διαγνωστική διερεύνηση κρίνεται απαραίτητη αμέσως μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.

Η διαγνωστική διερεύνηση στο Κέντρο Έρευνας και Θεραπείας Τραυλισμού είναι διεξοδική και συνήθως ολοκληρώνεται σε μία έως τέσσερις συνεδρίες.

• Διερευνάται η επικινδυνότητα το παιδί να εξελίξει χρόνιο τραυλισμό.
• Διαφοροποιούνται οι δυσροές που δηλώνουν τραυλισμό από αυτές που μπορεί να οφείλονται σε άλλους λόγους ή καταστάσεις.
• Απαντάται η ερώτηση: “Τι έχει ανάγκη το παιδί για να έχει καλύτερη ομιλία, εύκολη, άνετη, αυθόρμητη επικοινωνία με αυτοπεποίθηση;“
• Ενδυναμώνονται οι γονείς να υποστηρίζουν κατάλληλα το παιδί τους.

Οι εξειδικευμένοι λογοθεραπευτές του ΚΕΘΤ συνεκτιμούν μαζί με τους γονείς τα αντικειμενικά δεδομένα της διερεύνησης και τις παραμέτρους της δυσκολίας του παιδιού και λαμβάνουν από κοινού αποφάσεις για τον καταλληλότερο τρόπο παρέμβασης.

• Ηλικίες: 2–7 ετών
• Διάρκεια: 4 συνεδρίες (2 συνεδρίες με τους γονείς, 2 συνεδρίες με γονείς και παιδί)
• Συμμετέχουν: 2 συνεδρίες με τους γονείς, 2 συνεδρίες με τους γονείς και το παιδί
• Διάρκεια συνεδρίας: Συνεδρίες γονέων 90 λεπτά, συνεδρίες παιδιού 60 λεπτά
• Αριθμός θεραπευτών: 2 θεραπευτές
  

Διαδικασία και αποτελέσματα της διερεύνησης

Αξιοποιούνται οι περιγραφές των γονέων και τα δεδομένα που παρέχουν, για την κατανόηση της δυσκολίας του παιδιού. Διερευνάται το είδος και η σοβαρότητα της των δυσροών. Διερευνάται η άποψη και ο βαθμός επίγνωσης του παιδιού για τις δυσροές του, καθώς και ο αντίκτυπος του τραυλισμού στην επικοινωνία του παιδιού. Αξιολογείται η γλωσσική ανάπτυξη και η επικοινωνιακή λειτουργία.

Εντοπίζονται πιθανοί περιβαλλοντικοί και συναισθηματικοί παράγοντες που πιθανώς υποστηρίζουν ή αποδυναμώνουν την επικοινωνία του παιδιού. Αναλύονται τα δεδομένα, διαμορφώνονται διαγνωστικές υποθέσεις, διερευνάται το καταλληλότερο σχήμα και ο καταλληλότερος χρόνος παρέμβασης, μαζί με τους γονείς.

Έρευνες αναδεικνύουν την σημασία του ενημερωμένου και απευαισθητοποιημένου γονιού στην εξέλιξη του τραυλισμού ενός παιδιού. Η διερευνητική διαδικασία στο ΚΕΘΤ έχει σαν αποτέλεσμα οι γονείς να κατανοούν τι συμβαίνει με τον τραυλισμό του παιδιού τους και να αισθάνονται μεγαλύτερη σιγουριά για τις αποφάσεις και τους χειρισμούς τους.

Στην τελευταία συνεδρία, διατυπώνονται τα δεδομένα της διερεύνησης στους γονείς και παίρνονται αποφάσεις από κοινού. Δίνονται εξειδικευμένες συμβουλές και κατευθύνσεις για τον χειρισμό των δυσροών προς διευκόλυνση της επικοινωνίας, στους γονείς και σε όσους εμπλέκονται με το παιδί.

Εάν αυτό που έχει ανάγκη το παιδί είναι χρόνος, ενδυναμώνουμε τους γονείς σε θέματα χειρισμών και βάζουμε το παιδί σε παρακολούθηση. Εάν είναι απαραίτητο το παιδί να κάνει θεραπεία, συζητούνται όλες οι θεραπευτικές επιλογές και εξηγείται ο ρόλος των γονιών και ο ρόλος του θεραπευτή στη θεραπεία.