Ξεκίνησε να τραυλίζει. Τι κάνω;

Ο τραυλισμός εκδηλώνεται με ιδιαίτερο τρόπο για κάθε παιδί και κάθε παιδί συνεχίζει να τραυλίζει για διαφορετικούς λόγους. Παρότι υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά στον τραυλισμό των παιδιών που ξεκινούν να τραυλίζουν, όπως το ότι τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως σε φάση ραγδαίας γλωσσικής ανάπτυξης, ο τραυλισμός κάθε παιδιού χρήζει εξατομικευμένης διερεύνησης.

Παραθέτουμε κάποιες γενικές συμβουλές που πιθανώς διευκολύνουν τα περισσότερα παιδιά που τραυλίζουν:

1. Μειώστε την ταχύτητα της ομιλίας σας όταν συζητάτε με το παιδί. Το παιδί θα ακολουθήσει τον δικό σας αργό ρυθμό ομιλίας. Αποφύγετε να πείτε στο παιδί σας να μιλά αργά ή να μην βιάζεσαι. Στην επικοινωνία μας με τους άλλους μιλάμε αυτόματα. Οδηγίες που υποδεικνύουν έναν διαφορετικό τρόπο ομιλίας έχουν μικρές πιθανότητες να ακολουθηθούν και μειώνουν τον αυθορμητισμό της επικοινωνίας.

2. Αποφύγετε να σχολιάσετε τον τρόπο που αναπνέει το παιδί ή να του υποδείξετε να ελέγξει την αναπνοή του παίρνοντας μια ανάσα πριν μιλήσει. Η προσπάθεια παρέμβασης σε μια ζωτική, αντανακλαστική λειτουργία όπως είναι η αναπνοή, μπορεί να μπερδέψει πολύ περισσότερο, με αντίθετα αποτελέσματα.

3. Κάνοντας παύσεις στην ομιλία σας δίνετε χρόνο στο παιδί να παρέμβει και να πει αυτό που θέλει χωρίς να αισθάνεται ότι πρέπει να διεκδικήσει τη σειρά του.

4. Πολλές φορές η δυσχέρεια στη ροή συνυπάρχει με μια εξελικτική διαταραχή στο λόγο. Χρησιμοποιείτε απλές και μικρές προτάσεις με παύσεις ενδιάμεσα, ώστε να βοηθήσετε το παιδί να κατανοεί αυτό που λέτε. Χρησιμοποιείτε λεξιλόγιο και φράσεις με πολυπλοκότητα αντίστοιχη των ικανοτήτων του παιδιού να κατανοεί και να εκφράζεται λεκτικά.

5. Προσπαθείτε να θέτετε ρεαλιστικούς στόχους, αντίστοιχους με τις ικανότητες του παιδιού, χωρίς υπερβολικές απαιτήσεις σε επικοινωνιακούς και γνωστικούς τομείς.

6. Βγάλτε το παιδί από τον ρόλο του “απαντητή” μειώνοντας τον αριθμό των ερωτήσεων που του κάνετε. Αντί να απαιτείτε συνέχεια μία απάντηση σχολιάστε αυτά που κάνει ή λέει το παιδί δίνοντας βαρύτητα στο περιεχόμενο και όχι στον τρόπο της ομιλίας.

7. Επαναλάβετε φυσικά αυτό που μόλις είπε το παιδί χωρίς να του υποδεικνύετε πώς “πρέπει” να μιλά. Με αυτόν τον τρόπο, δείχνετε ότι αποδέχεστε το δικό του τρόπο ομιλίας και του δίνετε το χρόνο και το δικαίωμα να συνεχίσει, να εμπλουτίσει ή να διαπραγματευτεί αυτό που έλεγε.

8. Μη ζητάτε από το παιδί να δίνει “αναφορά” για παράδειγμα “πώς τα πήγες στο σχολείο σήμερα;”. Ξεκινήστε πρώτοι σχολιάζοντας την ημέρα σας και δώστε χρόνο στο παιδί να σας μιμηθεί αναφερόμενο στην δική του ημέρα. Συζητάτε για αντικείμενα που υπάρχουν μπροστά στο παιδί ή για γεγονότα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή. Για το παιδί είναι πιο εύκολο να εκφραστεί λεκτικά για ό,τι συμβαίνει τώρα παρά για ό,τι συνέβη στο παρελθόν ή για αντικείμενα που δεν είναι μπροστά του ή που είναι αφηρημένα.

9. Το παιδί που τραυλίζει έχει ανάγκη να το ακούτε πραγματικά, ουσιαστικά, ενεργά. Προσπαθήστε να το κοιτάτε στα μάτια για όση ώρα σας μιλά, δίνοντας χρόνο να ολοκληρώσει αυτό που θέλει να πει. Αφήστε το να ολοκληρώσει τις λέξεις ή φράσεις που λέει χωρίς να διακόπτετε ή να παρεμβάλεστε, δείχνοντας αποδοχή, σεβασμό και απευαισθητοποιημένη στάση στον δικό του τρόπο ομιλίας.

10. Φροντίστε να του δίνετε αναπόσπαστη προσοχή. Κλείστε την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο όταν το παιδί σας μιλάει.

11. Κρατήστε την αγωνία ή την αμηχανία σας για τον τρόπο που μιλάει για εσάς. Εάν ωστόσο εκείνο εκφράσει κάποια ανησυχία για την ομιλία του, αναγνωρίστε την και μην την ακυρώσετε με πλαστούς ισχυρισμούς όπως “μα τι λες, δεν το είχα προσέξει” ή “ποιος είπε κάτι τέτοιο”, προσέξτε όμως, να μην ενισχύσετε την ανησυχία του με τη δική σας αγωνία.

Ζητήστε άμεσα τη γνώμη εξειδικευμένου λογοθεραπευτή στον τραυλισμό. Ο τραυλισμός δεν περνά από μόνος του. Αυτό που περνά είναι μια παροδική δυσχέρεια στη ροή που χαρακτηρίζει την ομιλία ενός παιδιού στα είκοσι, ηλικίας 2–4 ετών.

Η εξειδικευμένη λογοθεραπευτική αξιολόγηση μπορεί να καταδείξει αν τα συμπτώματα που εμφανίζει το παιδί είναι πιθανόν παροδικά ή αποτελούν ενδείξεις ενός αρχόμενου, χρόνιου τραυλισμού. Επίσης, μπορεί να διαφοροποιήσει τα συμπτώματα τραυλισμού από τις δυσροές που μπορεί να οφείλονται σε άλλες καταστάσεις που σχετίζονται με τη γλωσσική ανάπτυξη, τη χρήση δύο γλωσσών ή κάποια άλλη αναπτυξιακή διαταραχή.

Η άμεση, έγκυρη διάγνωση και η κατάλληλη παρέμβαση στις μικρές ηλικίες μπορεί να αποτρέψει τη χρονιότητα του τραυλισμού. Η συμβουλή “μη δώσεις σημασία θα περάσει” ταυτίζεται με την επιθυμία των γονιών αλλά όχι απαραίτητα με αυτό που έχει ανάγκη το παιδί για να έχει εύκολη και αποτελεσματική επικοινωνία.